Khi tham gia phiên toà, với tư cách là người tiến hành tố tụng, người tham gia tố tụng hay người dự thính, đến để xem phiên toà thì đều được phổ biến nội quy phiên toà và phải tuân thủ, không được vi phạm. Vậy, nội quy phiên sự gồm những nội dung gì? Nếu vi phạm thì có chịu chế tài gì hay không?
1. Nội quy phiên toà dân sự
Nội quy phiên toà dân sự được quy định tại Điều 234 Bộ luật Tố tụng dân sự (BLTTDS) 2015 như sau:
“Điều 234. Nội quy phiên tòa
1. Khi vào phòng xử án, mọi người đều phải chấp hành việc kiểm tra an ninh của lực lượng có trách nhiệm bảo vệ phiên tòa.
2. Nghiêm cấm mang vào phòng xử án vũ khí, hung khí, chất nổ, chất cháy, chất độc, chất phóng xạ, đồ vật cấm lưu hành, truyền đơn, khẩu hiệu và tài liệu, đồ vật khác ảnh hưởng đến sự tôn nghiêm của phiên tòa, trừ vật chứng của vụ án phục vụ cho công tác xét xử hoặc vũ khí, công cụ hỗ trợ được người có thẩm quyền mang theo để làm nhiệm vụ bảo vệ phiên tòa.
3. Người tham gia phiên tòa theo yêu cầu của Tòa án phải xuất trình giấy triệu tập, giấy mời, các giấy tờ có liên quan khác cho Thư ký phiên tòa tại bàn thư ký chậm nhất là 15 phút trước giờ khai mạc phiên tòa và ngồi đúng vị trí trong phòng xử án theo hướng dẫn của Thư ký phiên tòa; trường hợp đến muộn thì phải xuất trình giấy triệu tập, giấy mời, các giấy tờ có liên quan khác cho Thư ký phiên tòa thông qua lực lượng làm nhiệm vụ bảo vệ phiên tòa.
4. Nhà báo tham dự phiên tòa để đưa tin về diễn biến phiên tòa phải chấp hành sự điều khiển của chủ tọa phiên tòa về khu vực tác nghiệp. Nhà báo ghi âm lời nói, ghi hình ảnh của Hội đồng xét xử phải được sự đồng ý của chủ tọa phiên tòa. Việc ghi âm lời nói, ghi hình ảnh của đương sự, người tham gia tố tụng khác phải được sự đồng ý của họ.
5. Mọi người tham dự phiên tòa phải có trang phục nghiêm chỉnh; có thái độ tôn trọng Hội đồng xét xử, giữ trật tự và tuân theo sự điều khiển của chủ tọa phiên tòa.
6. Không đội mũ, nón, đeo kính màu trong phòng xử án, trừ trường hợp có lý do chính đáng và được sự đồng ý của chủ tọa phiên tòa; không sử dụng điện thoại di động, không hút thuốc, không ăn uống trong phòng xử án hoặc có hành vi khác ảnh hưởng đến sự tôn nghiêm của phiên tòa.
7. Người tham gia phiên tòa theo yêu cầu của Tòa án phải có mặt tại phiên tòa trong suốt thời gian xét xử vụ án, trừ trường hợp được chủ tọa phiên tòa đồng ý cho rời khỏi phòng xử án khi có lý do chính đáng.
Người dưới mười sáu tuổi không được vào phòng xử án, trừ trường hợp được Tòa án triệu tập tham gia phiên tòa.
8. Mọi người trong phòng xử án phải đứng dậy khi Hội đồng xét xử vào phòng xử án và khi tuyên án, trừ trường hợp đặc biệt được sự đồng ý của chủ tọa phiên tòa.
9. Chỉ những người được Hội đồng xét xử đồng ý mới được hỏi, trả lời hoặc phát biểu. Người hỏi, trả lời hoặc phát biểu phải đứng dậy, trừ trường hợp vì lý do sức khỏe được chủ tọa phiên tòa đồng ý cho ngồi để hỏi, trả lời, phát biểu.”
Khoản 4 Điều 234 BLTTDS 2015 hiện vẫn có hiệu lực, nhưng sẽ bị bãi bỏ vào ngày 01 tháng 01 năm 2025 bởi Luật tổ chức Toà án nhân dân 2024.
2. Nội quy phiên toà hình sự
Nội quy phiên toà hình sự được quy định tại Điều 256 Bộ luật Tố tụng hình sự (BLTTHS) 2015 như sau:
“Điều 256. Nội quy phiên tòa
1. Mọi người vào phòng xử án phải mặc trang phục nghiêm túc, chấp hành việc kiểm tra an ninh và thực hiện đúng hướng dẫn của Thư ký Tòa án.
2. Mọi người trong phòng xử án phải tôn trọng Hội đồng xét xử, giữ gìn trật tự và tuân theo sự điều hành của chủ tọa phiên tòa.
3. Mọi người trong phòng xử án phải đứng dậy khi Hội đồng xét xử vào phòng xử án và khi tuyên án. Bị cáo phải đứng khi Kiểm sát viên công bố cáo trạng hoặc quyết định truy tố. Người được Tòa án triệu tập đến phiên tòa muốn trình bày ý kiến phải được chủ tọa phiên tòa đồng ý; người trình bày ý kiến phải đứng khi trình bày ý kiến, khi được hỏi.
Những người vì lý do sức khỏe có thể được chủ tọa phiên tòa cho phép ngồi.
4. Tại phiên tòa, bị cáo đang bị tạm giam chỉ được tiếp xúc với người bào chữa cho mình. Việc tiếp xúc với những người khác phải được chủ tọa phiên tòa cho phép.
5. Người dưới 16 tuổi không được vào phòng xử án, trừ trường hợp được Tòa án triệu tập đến phiên tòa.”
3. Chế tài đối với hành vi vi phạm nội quy phiên toà
Theo quy định tại Điều 23 Pháp lệnh số 02/2022/UBTVQH15, người nào có ành vi vi phạm nội quy phiên toà thì tuỳ theo tính chất, mức độ mà có thể bị phạt hành chính lên đến 15.000.000 đồng.
4. Một số thắc mắc về nội quy phiên toà
4.1. Trẻ em có được tham gia phiên toà hay không?
Theo Điều 1 Luật Trẻ em năm 2016, trẻ em là người dưới 16 tuổi.
Theo quy định tại BLTTDS 2015, BLTTHS 2015, người dưới 16 tuổi không được vào phòng xử án, trừ trường hợp được Toà án triệu tập đến phiên toà. Vì vậy, nếu không được Toà án triệu tập thì trẻ em không được phép tham gia phiên toà.
4.2. Có phải ai cũng được tham gia xem phiên toà xét xử?
Theo Điều 15 BLTTDS 2015, Điều 25 BLTTHS 2015, mọi người đều có quyền tham dự phiên toà xét xử đối với phiên toà xét xử công khai. Đối với những phiên toà có quy định riêng, hoặc phiên toà xét xử kín, tuỳ trưởng hợp theo luật định mà chỉ có những người được triệu tập đến mới được tham gia phiên toà.
Hoài Anh
Trên đây là chia sẻ của Luật Emerald về “Nội quy phiên toà”. Nếu Quý vị cần giải đáp thắc mắc hoặc cần tư vấn về các vấn đề pháp lý, Quý vị có thể liên hệ trực tiếp đến hotline 1900 299 289 hoặc gửi câu hỏi đến website emeraldlawfirm.vn hoặc email Emerald.VAA@gmail.com để được hỗ trợ, giải đáp kịp thời. Trân trọng cảm ơn.