1. Người tham gia tố tụng
Theo quy định của pháp luật người tham gia tố tụng bao gồm đương sự và những người tham gia tố tụng khác.
Đương sự bao gồm:
– Nguyên đơn;
Xem thêm bài viết Nguyên đơn trong vụ án dân sự tại đây.
– Bị đơn;
Xem thêm bài viết Bị đơn trong vụ án dân sự tại đây.
– Người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan.
Xem thêm bài viết Người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan trong vụ án dân sự tại đây.
Những người tham gia tố tụng khác bao gồm:
– Người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự là người tham gia tố tụng để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự;
– Người làm chứng là người biết các tình tiết có liên quan đến nội dung vụ việc được đương sự đề nghị, Tòa án triệu tập tham gia tố tụng với tư cách là người làm chứng;
– Người giám định là người có kiến thức, kinh nghiệm cần thiết theo quy định của pháp luật về lĩnh vực có đối tượng cần giám định mà Tòa án trưng cầu giám định hoặc được đương sự yêu cầu giám định;
– Người phiên dịch là người có khả năng dịch từ một ngôn ngữ khác ra tiếng Việt và ngược lại trong trường hợp có người tham gia tố tụng không sử dụng được tiếng Việt. Người phiên dịch được một bên đương sự lựa chọn hoặc các bên đương sự thỏa thuận lựa chọn và được Tòa án chấp nhận hoặc được Tòa án yêu cầu để phiên dịch;
– Người đại diện trong tố tụng dân sự bao gồm người đại diện theo pháp luật và người đại diện theo ủy quyền. Người đại diện có thể là cá nhân hoặc pháp nhân theo quy định của Bộ luật dân sự.
Xem thêm bài viết Sự vắng mặt của những người tham gia tố tụng trong vụ án dân sự tại đây.
2. Ai có quyền yêu cầu thay đổi người tham gia tố tụng
Theo quy định tại khoản 14 Điều 70 và khoản 4 Điều 76 Bộ luật tố tụng dân sự 2015, đương sự có quyền yêu cầu thay đổi người tham gia tố tụng và người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự có quyền thay mặt đương sự để yêu cầu thay đổi người tham gia tố tụng.
3. Ai có quyền quyết định thay đổi người tham gia tố tụng
– Trước khi mở phiên tòa, phiên họp, việc thay đổi người giám định, người phiên dịch do Chánh án Tòa án quyết định.
– Tại phiên tòa, phiên họp, việc thay đổi người giám định, người phiên dịch do Thẩm phán, Hội đồng xét xử, Hội đồng giải quyết việc dân sự quyết định.
4. Các trường hợp thay đổi người giám định, người phiên dịch
4.1. Các trường hợp thay đổi người giám định
Theo quy định tại khoản 2 Điều 80 Bộ luật tố tụng dân sự 2015, người giám định sẽ bị thay đổi trong những trường hợp sau đây:
– Thuộc một trong những trường hợp quy định tại khoản 1 và khoản 3 Điều 52 của Bộ luật tố tụng dân sự 2015 và tại Điều 34 của Luật giám định tư pháp;
“Điều 52. Những trường hợp phải từ chối hoặc thay đổi người tiến hành tố tụng
Người tiến hành tố tụng phải từ chối tiến hành tố tụng hoặc bị thay đổi trong những trường hợp sau đây:
1. Họ đồng thời là đương sự, người đại diện, người thân thích của đương sự.
…
3. Có căn cứ rõ ràng cho rằng họ có thể không vô tư trong khi làm nhiệm vụ.”
“Điều 34. Các trường hợp không được thực hiện giám định tư pháp
1. Người thuộc một trong các trường hợp sau đây thì không được thực hiện giám định tư pháp:
a) Thuộc một trong các trường hợp mà pháp luật về tố tụng quy định phải từ chối tham gia tố tụng hoặc bị thay đổi;
b) Được trưng cầu giám định lại về cùng một nội dung trong vụ án, vụ việc mà mình đã thực hiện giám định, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác.
2. Tổ chức thuộc một trong các trường hợp sau đây thì không được thực hiện giám định tư pháp:
a) Có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan đến vụ án, vụ việc theo quy định của pháp luật về tố tụng;
b) Có căn cứ rõ ràng khác để cho rằng tổ chức này có thể không khách quan, vô tư trong khi thực hiện giám định.”
– Họ đã tham gia tố tụng với tư cách là người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự, người làm chứng, người phiên dịch trong cùng vụ án đó;
– Họ đã tiến hành tố tụng trong vụ án đó với tư cách là Thẩm phán, Hội thẩm nhân dân, Thẩm tra viên, Thư ký Tòa án, Kiểm sát viên, Kiểm tra viên.
4.2. Các trường hợp thay đổi người phiên dịch
Theo quy định tại khoản 2 Điều 82 Bộ luật tố tụng dân sự 2015, người phiên dịch sẽ bị thay đổi trong những trường hợp sau đây:
– Thuộc một trong những trường hợp quy định tại khoản 1 và khoản 3 Điều 52 của Bộ luật tố tụng dân sự 2015;
– Họ đã tham gia tố tụng với tư cách là người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự, người làm chứng, người giám định trong cùng vụ án đó;
– Họ đã tiến hành tố tụng với tư cách là Thẩm phán, Hội thẩm nhân dân, Thẩm tra viên, Thư ký Tòa án, Kiểm sát viên, Kiểm tra viên.
5. Thủ tục thay đổi người giám định, người phiên dịch
Thủ tục thay đổi người giám định, người phiên dịch được quy định tại Điều 83, Điều 84 Bộ luật tố tụng dân sự 2015 như sau:
5.1. Trước khi mở phiên tòa, phiên họp
Bước 1: Đương sự hoặc người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự đề nghị thay đổi người giám định, người phiên dịch. Việc đề nghị này phải được lập thành văn bản nêu rõ lý do đề nghị thay đổi.
Bước 2: Chánh án Tòa án sẽ xem xét đề nghị của đương sự hoặc người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự về việc thay đổi người giám định, người phiên dịch và ra quyết định.
5.2. Tại phiên tòa, phiên họp
Bước 1: Đương sự hoặc người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự đề nghị thay đổi người giám định, người phiên dịch. Việc đề nghị này sẽ được ghi vào biên bản của phiên tòa, phiên họp.
Bước 2: Sau khi đương sự hoặc người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự đề nghị thay đổi người giám định, người phiên dịch thì Thẩm phán, Hội đồng xét xử, Hội đồng giải quyết việc dân sự sẽ hỏi ý kiến của người bị yêu cầu thay đổi.
Bước 3: Thẩm phán, Hội đồng xét xử, Hội đồng giải quyết việc dân sự sẽ ra quyết định sau khi nghe ý kiến của người bị yêu cầu thay đổi.
Lưu ý: Hội đồng xét xử, Hội đồng giải quyết việc dân sự sẽ thảo luận tại phòng nghị án và quyết định theo đa số.
Bước 4: Trường hợp phải thay đổi người giám định, người phiên dịch thì Thẩm phán, Hội đồng xét xử, Hội đồng giải quyết việc dân sự ra quyết định hoãn phiên tòa, phiên họp. Việc trưng cầu người giám định khác hoặc thay người phiên dịch khác được thực hiện theo quy định tại Điều 79 và Điều 81 của Bộ luật tố tụng dân sự 2015.
Mỹ Duyên
Trên đây là chia sẻ của Luật Emerald về “Thay đổi người tham gia tố tụng”. Nếu Quý vị cần giải đáp thắc mắc hoặc cần tư vấn về các vấn đề pháp lý, Quý vị có thể liên hệ trực tiếp đến hotline 1900 299 289 hoặc gửi câu hỏi đến website emeraldlawfirm.vn hoặc email Emerald.VAA@gmail.com để được hỗ trợ, giải đáp kịp thời. Trân trọng cảm ơn.